|
||
برندگان مذاکرات اتمی ژنو ــ جلال ایجادیدوشنبه 4 آذر 1392 توافق غرب با ایران در پرونده اتمی طی مذاکرات نوامبر ۲۰۱۳ در ژنو، بیانگر یک پیروزی بزرگ برای غرب و عقب نشینی مهم حکومت اسلامی در زمینه فعالیت اتمی نظامی و حفظ برخی امتیازات برای ایران است. پرونده اتمی ایران، یک بحران دیپلماتیک اتمی بین المللی بوده و میباشد. امضا قرارداد ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳ فروکش موقتی در این تنش سنگین است
مذاکرات
برای خروج از بن بست دور اول مذاکرات علیرغم برخی تفاهمهای عمومی و با خوشبینی به پیش رفت، ولی با توجه به مخالفت فرانسه و فشار اسرائیل و عربستان سعودی در بن بست قرار گرفت. علیرغم تمایل موافق و خوشبینانه امریکا و انگلیس و ایتالیا و آلمان و روسیه برای امضاء قرارداد در مرحله ابتدائی، کار به سرانجام نرسید. مسئله مرکزی دولت اوباما اجتناب از حمله نظامی و جنگ است، ولی آمریکا میداند که حکومت آقای خامنهای به نرمشی دست میزند که بیان پایان خط اتمی نیست. این نرمش بمعنای تاکتیکی برای سبک کردن فشار بحران اقتصادی وجمع آوری ارز برای بودجه سپاه وارتش و پروژههای اتمی و سایر هزینههای کشور و نیز ایجاد شرایط وحفظ امکان برای ادامه کاری اتمی میباشد. در دور دوم گفتگوهای ژنو دو فرضیه در برابر هم قرار گرفت: تشدید فشار و تقاضای وسیعتر غرب برای امتیازات بیشتر از جانب ایران مانند کاهش ذخیره اورانیوم غنی شده ۲۰ درصدی و کاهش سانتریفوژها و شفافیت کامل و تضمین محکمتر از یکسو واز سوی دیگر زیر سئوال رفتن خط قرمز یعنی غنیسازی، مخالفت خامنهای و پایان مذاکرات. در ابتدای مذاکرات دور دوم یکی از مسائل گرهی مخالفت شدید غرب با امر غنی سازی است. امرغنی سازی با سانتریفوژها برای برخی کشورها قابل تفسیر و مورد اختلاف میباشد. آنها مطمئن نیستند و برآنندکه حکومت اسلامی میتواند مخفیانه غنی سازی اورانیوم با سانتریفوژها را بسمت فعالیت نظامی سوق دهد. این اختلاف چگونه قابل توضیح است؟
پیماننامه منع گسترش سلاحهای هستهای «قرارداد منع گسترش سلاحهای اتمی» موافقت نامهای است که در ژوئیه سال ۱۹۶۸میلادی برپایه قطعنامههای سازمان ملل به منظور محدودسازی سلاحهای هستهای منعقدگردید. قرارداد منع گسترش سلاحهای هستهای در ۱۱ماده تنظیم گردید. به برخی از این مواد نگاهی بیاندازیم. مادهٔ یک طرفین معاهده را به دو گروه، کشورهای دارنده و ندارنده جنگ افزارهای هستهای تقسیم و آنها را متعهد میکند که از گسترش آن به سایر کشورها ممانعت به عمل آورند. مادهٔ دو، کشورهای غیر اتمی را متعهد کرده که به تعهد خود به آژانس احترام گذاشته و از دستیابی به این گونه سلاحها خودداری کنند. مادهٔ سه، یاد آوری میکند که این پیمان در تضاد با خواست و حق هیچ کشوری در زمینه «تحقیق و تولید و استفاده انرژی اتمی صلح آمیز» نمیتواند باشد. مادهٔ چهار، همکاری جهت توسعهٔ صنایع هستهای صلح آمیز است. مادهٔ پنج، اقداماتی را پیش-بینی کرده که طرفهای دارای سلاحهای هستهای، منافع بالقوهٔ حاصله از استفاده صلحجویانه از انفجار هستهای را در اختیار کشورهای غیر هستهای قرار ندهند. مادهٔ شش، تلاش برای توقف مسابقهٔ تسلیحاتی را در بر میگیرد. ماده هفت، گسترش مناطق عاری از سلاحهای هستهای را تشویق میکند.
از
مهمترین اهداف معاهدهٔ
NPT
میتوان به موارد زیر اشاره کرد: در این پیمان که از حق کشورها برای تحقیق و تولید و استفاده از انرژی اتمی صلح آمیز صحبت میکند، از چگونگی تولید سخنی به میان نمیآورد. آیا این تولید برپایه اورانیوم غنی نشده باید انجام شود یا اورانیوم غنی شده توسط سانتریفوژها، سوخت اصلی را تشکیل میدهد؟ این پیمان بین المللی در مورد تکنولوژی راه دستیابی چیزی نمیگوید. بنابراین مخالف و موافق، میتوانند به تفسیر بپردازند.
موضع و
منافع آمریکا آمریکا خواستار قراردادی در گام اول برای محاصره سیاسی ایران است و میداند همه امتیازات را یکباره نمیتواند بدست آورد. توافق ژنو برای امریکا یک پیروزی بزرگ محسوب میشود. جان کری میگوید: «این فقط یک گام اول است اما مهم است چون نمیگذارد فعلا برنامه هستهای ایران به جلو حرکت کند تا ما در گامهای بعدی به توافق اساسی بر سر برنامه هستهای ایران برسیم. در برابر ما بخشی از تحریمها را تعلیق و بخشی از اموال و پول ایران را به این کشور باز میگردانیم.» او اضافه میکند: «این توافق مهمترین بخشهای برنامه هستهای ایران را متوقف میکند. ما به تاسیسات کلیدی ایران دسترسی خواهیم داشت. ایران توافق کرده که همه غنی سازی بالای ۵ درصد را متوقف کند و ذخیره غنی شده خود را کاهش دهد. یعنی در شش ماه آینده این ذخیره به صفر خواهد رسید.» وبالاخره میگوید: «ما به توافقی رسیدیم که به موجب آن برنامه هستهای ایران از این لحظه به طوری که برای کشورهای منطقه تهدیدی تلقی شود، ادامه نخواهد یافت و در حقیقت برنامه هستهای ایران را به عقب خواهد برد و این یعنی امنیت برای متحدان ما در منطقه و اسرائیل.»
موضع و
منافع فرانسه
ایران
در بازی برد و باخت این وضع نمیتوانست دوام بیاورد و استراتژی جمهوری اسلامی شکل جدید بخود میگیرد. حکومت نمیخواهد و نمیتواند این فعالیت را بطور کامل ببندد و این امر در راستای ادامه فساد و جاه طلبیهای حکومتی معنا پیدا میکند. مذاکرات مخفیانه بین آمریکا و ایران از ماه مارس ۲۰۱۳ آغاز میشود. ایران در صدد است تا اصل غنی سازی برسمیت شناخته شود و بتواند مراکز سانتریفوژها را حفظ کند، او در تنگناست و باید به محاصره حاد اقتصادی و مالی خود پایان دهد. با چنین وضعیتی است که مذاکرات ایران باسرپرستی آقای ظریف آغاز میشود ودر ژنو بالاخره قرارداد امضا میشود. در تفسیر این قرارداد آقای ظریف تاکید میکند که در این توافقنامه «دست کم در دو بخش» به حق ایران برای غنی سازی و استفاده از انرژی هستهای اشاره شده است. او همچنین میگوید که در منطقه خاورمیانه کسی «نباید نگران باشد» چرا که امنیت و تعامل در خاورمیانه از الویتهای ایران هم هست. «بدنبال این گفتار باید اضافه نمود که براین اساس، تحریمها علیه تجارت طلا و پتروشیمی تعلیق خواهد شد و بیش از چهار میلیارد دلار از صد میلیارد داراییهای بلوکه شده ایران به این کشور بازگردانده خواهد شد. آقای خامنهای به سخنرانی چند هفته پیش خود و به کار گیری عبارت نرمش قهرمانانه در آن سخنرانی اشاره کرده و میگوید» عدهای نرمش قهرمانانه را دست برداشتن از آرمانها و عقبنشینی از اصول تعبیر کردند، اینها خلاف و بدفهمی بود. نرمش قهرمانانه، مانور هنرمندانه و استفاده از روشهای متنوع برای دستیابی به مقصود است. «مقصود حکومت اسلامی چیست؟ اگر نجات خود وادامه سلطهگری مستبدانه دینی علیه مردم، کسب اسلحه اتمی و اعمال سیادت منطقهای جزو این هدف میباشد، امضا قرارداد ژنو یک نرمش است. دولت ایران عقب نشینی نمود و امتیازات زیادی به غرب داد. براساس این توافق، جمهوری اسلامی متعهد میشود:
غنی
سازی اورانیوم بالای پنج درصد را متوقف کند؛ در مذاکرات ژنو توافق شد که ایران و گروه ١+۵ یک کمیسیون مشترک تاسیس کنند که نظارتهای آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات اتمی ایران را تسهیل کند و به پاسخگویی ایران به سوالات آژانس در خصوص ابعاد احتمالی نظامی برنامه تحقیقات هستهای آن کشور کمک کند. در مقابل این امتیازات، غربیها متعهد میگردند:
تا شش
ماه آینده تحریم جدیدی در خصوص برنامه تحقیقات هستهای ایران اعمال نکنند؛ ۴۰۰میلیون دلار از داراییهای ایران را برای پرداخت شهریههای دانشجویان ایرانی در دانشگاههای خارجی آزاد کنند وخرید مواد غذایی، دارویی و تاسیسات پزشکی توسط دولت ایران را تسهیل کنند. حال پرسش اینجاست که برنده اصلی بین دو مذاکره کننده کیست؟ غرب با بردی بسیار چشمگیر به پایان مذاکرات میرسد و حکومت اسلامی با توجه به متن قرارداد در مدیریت کل روند فعالیت اتمی میزان زیادی از آزادی عمل و تسلط کامل خود را در مورد سانتریفوژها از دست میدهد. بطور مسلم حکومت همه امتیازات را از دست نمیدهد، ولی بروشنی حریف غربی با امتیازات بسیار بالا دور اول بازی را به پایان میرساند. حرف آخر اینکه استراتژی اتمی حکومتی همیشه یک اشتباه اساسی بوده است، زیرا ایران ما و استقرار دمکراسی نیازمند سیاست اتمی نیست و این امر جز فلاکت بیشتر، زیان سنگین، هزینه هنگفت و سرکوب جامعه نتیجه دیگری نداشته است. ما به اتم احتیاجی ندارم، ما به دمکراسی و آزادی نیازمندیم.
جلال
ایجادی به نقل ازسايت خبرنامه گویا
تاريخ انتشار در
سايت سازمان سوسياليستهای ايران در روز
چهار شنبه ٢٠ آذر ۱۳۹۲
- ١١ دسامبر ۲۰۱۳ درهمين رابطه ــ مجموعه ای در باره مذاکرات هسته يی در ژنو http://www.ois-iran.com/2013/azar-1392/ois-iran-6414-dar_barahe_mozakerate_hastahie.htm
|